نشخوار ذهني ، باورهاي مكرر و منفي در مورد رخدادهاي مختلف زندگي هستند كه در برخي موارد ممكن است به طور كل عملكرد شما را مختل كنند. اين افكار اثرات مخرب زيادي روي حالت‌هاي رفتاري و هيجاني انسان دارند. درنتيجه آشنايي با روش‌هايي براي كاهش و رفع اين نشخوارها بسيار حائز اهميت است. يكي از مهم‌ترين عوامل در بهبود اين وضعيت پي بردن به اين افكار تكراري است. چرا كه در بسياري از موارد خود فرد آگاهي چنداني نسبت به اين مساله ندارد، اما روزانه ساعات زيادي را صرف اين افكار و در شرايط شديدتر رفتارهاي مرتبط با آن‌ها مي‌كند. در ادامه به توصيف دقيق‌تري از اين موضوع پرداخته‌ايم.

براي دريافت مشاوره در زمينه نشخوار ذهني مي‌توانيد در هر ساعت از روز براي مشاوره تلفني از طريق شماره 02191002360  و يا از طريق تلفن ثابت با شماره 9099070354 جهت ارتباط با برترين متخصصان در مركز مشاوره روانشناسي ذهن نو تماس حاصل نماييد.

منبع: نشخوار ذهني چگونه بر سلامت مان اثر مي گذارد ؟

نشخوار ذهني چيست ؟

طبق نظر روانشناسان، گفتگوهاي دروني در ابتدا با هدف يادگيري زبان و تقويت توانايي فكر كردن در كودك شكل مي‌گيرد و ادامه مي‌يابد. با گذشت زمان و رشد هر چه بيشتر كودك، محتوا و نوع اين گفتگوها با توجه به سبك‌هاي تربيتي او و تجاربي كه در طول زندگي داشته، تغيير مي‌كند.

به گروهي از گفتگوهاي دروني هر فرد كه تمركز بيشتري روي جنبه‌هاي منفي رخدادها دارند، نشخوار ذهني گفته مي‌شود. زماني كه بيشترين تمركز ذهني شخص روي يادآوري مكرر خاطرات منفي است اين پديده رخ مي‌دهد. درواقع فرد بيش‌ازحد روي چرايي اتفاقات گذشته فكر مي‌كند و نكات منفي يك اتفاق را مدام به ياد مي‌آورد.

زماني كه گفتگو دروني تبديل به يك نشخوار ذهني شد، ديگر مفيد نيست و كاربردي براي فرد ندارد. البته بايد در نظر داشت كه تقريباً تمام انسان‌ها نشخوارهاي ذهني را تجربه مي‌كنند؛ اما آنچه اهميت دارد قابليت كنترل اين افكار است. 

علت دچار شدن به نشخوار ذهني چيست ؟

عوامل مختلفي مي‌توانند زمينه‌ساز بروز اين افكار مزاحم و نشخوار ذهني شوند. براي اطلاع از علائم وسواس فكري عملي كليك كنيد. ازجمله اين عوامل مي‌توان به موارد زير اشاره كرد:

• موقعيت‌هاي پراسترس
• اتفاق‌ها و تجارب تلخ يا تروماتيك
• شخصيت كمال‌گرا
• عزت‌نفس پايين
• نداشتن اعتمادبه‌نفس كافي
• نگراني در مورد آينده
• ترس‌هاي افراطي در مورد مسائل مانند فوبيا
• تجربه تغييرات ناگهاني در روند زندگي روزمره

مشكلات ناشي از نشخوار ذهني

بر طبق رويكردهاي شناختي-رفتاري افكار، احساسات و رفتارهاي انسان تحت تأثيرات متقابلي از يكديگر قرار مي‌گيرند. حال چنانچه ذهن فرد درگير اشتغال مداوم به افكار منفي و نشخوار ذهني گردد، روي احساسات و رفتار او نيز تأثير خواهد گذاشت.

اين نشخوارهاي ذهني منفي در صورت تداوم مي‌توانند باعث تثبيت‌هاي طولاني‌مدت خلق غمگين شده و سطح استرس فرد را بالا نگه‌دارند. در اين شرايط، ميزان بروز مشكلاتي همچون اضطراب و افسردگي در بين افراد بيشتر مي‌گردد. علاوه بر اين مي‌تواند منجر به بروز بسياري از بيماري‌هاي روان-تني نيز شود.

راهكارهاي درماني نشخوار ذهني

همان‌طور كه افكار و نشخوارهاي منفي فكري به‌مرور مي‌توانند برخوردهاي فرد را تغيير دهند، راهكارهايي نيز وجود دارد كه باعث تغيير اين باورها مي‌گردد. اين راهكارها نياز به تكرار دارند و فرد بايد براي نتيجه دادن تلاشش پشتكار به خرج دهد.

ازجمله روش‌هايي كه مي‌توان براي بهبود و كاهش نشخوار ذهني به كار برد شامل موارد زير مي‌گردد.

✅روش ذهن آگاهي

بايد ياد بگيريد كه افكار را، چه مثبت و چه منفي، به‌صورت ابرهايي در حال گذر از آسمان فكري‌تان در نظر بگيريد. نيازي به قضاوت اين افكار نيست. فقط كافي است از آن‌ها آگاه باشيد. اين كار باعث مي‌شود افكار اثرات مستقيم يا غيرمستقيمي روي رفتار و احساسات شما نگذارند. با روش ذهن آگاهي مي‌توانيد نشخوار ذهني را مهار كرده و كمتر دچارهاي خطاهاي شناختي شويد.

✅روش به تأخير اندازي

هرگاه متوجه شديد كه ناخودآگاه در حال نشخوار ذهني هستيد همان لحظه به خودتان بياييد. به خود بگوييد كه الآن وقت نداريد و بعد به آن فكر مي‌كنيد. با اين كار مي‌توانيد كنترل افكار خود را به دست بگيريد.

البته مهارت پيدا كردن در اين روش نيازمند صرف زمان است. بايد براي كنترل پيدا كردن هر چه بيشتر روي ذهن‌تان تمرين كنيد.

✅روش انحراف فكر

در اين روش وقتي افكار منفي در مورد يك رخداد يا موقعيت به سراغ شما آمد، بايد آن را به سمت جنبه‌هاي مثبت آن اتفاق سوق دهيد. با اين راهكار، بين جنبه‌هاي مثبت و منفي يك رويداد تعادل به وجود مي‌آيد و از بار احساسي منفي آن كاسته مي‌شود. همچنين با معطوف كرده حواس خود به مسئله اي ديگر از بروز نشخوار ذهني نيز جلوگيري مي‌شود.

✅روش فاجعه انگاري

اين راهكار كاربرد زيادي در مورد نشخوار ذهني مربوط به مسائل آينده دارد. در اين روش به بدترين اتفاقي كه ممكن است رخ دهد فكر مي‌كنيد، ميزان احساساتي كه در شما به وجود مي‌آورد را مي‌سنجيد و حتي در صورت لزوم مي‌توانيد چند اقدام براي جلوگيري از آن انجام دهيد. در اين حالت نتيجه اصلي شمارا به‌مراتب كمتر از چيزي كه انتظارش را داشتيد آزار خواهد داد.

✅روش نوشتن افكار

نوشتن افكار باعث مي‌شود كه نشخوار ذهني و انتزاعي تبديل به جملاتي عيني گردند. در اين حالت خودتان متوجه مي‌شويد كه اتفاقي كه نگران آن هستيد، آن‌قدرها هم بزرگ و جدي نيست. به‌علاوه با ثبت و عيني شدن موضوع، ذهن خودبه‌خود به دنبال راه‌حلي براي حل مشكل مي‌افتد. درنتيجه موضوعي كه آن‌همه ذهن را درگير كرده بود و حتي غيرقابل‌حل مي‌نمود، به‌سادگي رفع مي‌گردد. از طرفي نوشتن با تمام علائم نگارشي، سرعت افكار را كندتر كرده و باعث مي‌شود كه افراد تمركز بيشتري داشته باشند.

✅بالا بردن مهارت‌هاي حل مسئله

كساني كه به نشخوار ذهني دچار هستند، غالباً سعي دارند تا با مرور رخداد و بررسي علت‌هاي آن، راه‌حلي براي بهبودش بيابند، اما موفق نمي‌شوند. درنتيجه بارها و بارها اين موضوع را در ذهن خود تكرار مي‌كنند. آنها تصور مي‌كنند كه فكر كردن مداوم به موقعيت و اتفاق پيش آمده بهتر از دست روي دست گذاشتن و كاري نكردن است.

اين افراد درواقع از مشكل كمبود مهارت‌هاي حل مسئله رنج مي‌برند. راه‌حل كمك‌كننده به اين اشخاص نيز آموزش روش‌هاي حل مسئله خواهد بود.

✅نگاه سوم شخص به مسائل

وقتي از ديد فرد ديگري به موضوع بنگريم متوجه خواهيم شد؛ كه آنقدرها هم حاد و بغرنج نيست. با اين زاويه ديد، استرس ما كاهش يافته و مي‌توانيم نشخوار ذهني را كنترل كنيم. انسانها همواره به خود سخت گرفته و از خود توقعات زيادي دارند. اما احتمالا از نگاه ديگران افرادي موفق و بي دغدغه به نظر برسيم. هميشه از نظر ما ديگران بهتر هستند. به همين دليل وقتي خود را خارج از شرايط تصور كنيم و به زندگي خود بنگريم احتمالا احساس بهتري را تجربه خواهيم كرد.

✅طنزپردازي

يكي ديگر از راه حل هاي خلاقانه براي نشخوار ذهني ، كمك گرفتن از طنز و مسائل خنده دار است. براي مثال مي‌توانيد خاطرات تلخ گذشته را كه به صورت مرتب در ذهن تان مرور مي‌شوند را به صورت كاريكاتورگونه تصور كنيد. با موضوعات منفي شوخي كرده و آنها را تبديل به موضوعي خنده دار كنيد. با اينكار تنها از مرور شدن آنها به صورت مرتب جلوگيري كرده ايد؛ بلكه روحيه تان نيز بهتر مي‌شود.

✅مراقبه

گرچه تمركز كردن براي افرادي كه مبتلا به نشخوار ذهني هستند؛ دشوار است. اما مراقبه باعث مي‌شود تا مدتي ذهن تان از مسائل مختلف خالي شده و بتوانيد آرامش را تجربه كنيد. در ابتدا احتمالا نتوانيد اينكار را به طور كامل يا به درستي انجام دهيد؛ اما بعد از گذشت مدتي برايتان راحت تر خواهد شد. تمرينات مراقبه تاثيرات زيادي بر سلامت روان و همچنين سلامت جسماني تان خواهد داشت. بهتر است آن را آموخته و از تكنيك هاي آن استفاده كنيد. براي آشنايي بيشتر با روش هاي مديتيشن يا مراقبه كليك كنيد.

✅اهميت دادن به سلامت خواب

يكي از زمان هايي كه معمولا همه افراد بيشتر درگير فكر و خيال مي‌شوند؛ قبل از به خواب رفتن است. بي خوابي و نشخوار ذهني با يكديگر رابطه مستقيم داشته و با بهبودي هر يك، ديگري نيز بهبود مي‌يابد. براي جلوگيري از بروز اين اتفاق بهتر است افراد بلافاصله بعد از ورود به رختخواب، بخوابند.

در غير اين صورت افكار تكرار شونده به سراغ آنها مي‌رود و انرژي زيادي از آنها مي‌گيرد. براي اينكار، افراد بايد از متخصص كمك گرفته و در صورت لزوم داروهايي مصرف كنند. 

سخن پاياني

نشخوار ذهني يكي از موقعيت هاي آسيب زا است كه سلامت جسماني و رواني را به صورت همزمان، تحت تاثير قرار مي‌دهد. فراموش نكنيد كه فكر كردن به موضوعي به صورت مداوم، نه تنها مشكلي را حل نمي‌كند؛ بلكه به شما نيز آسيب مي‌زند. پس بهتر است از راه حل هاي موثر تري در اين زمينه استفاده كنيم. عوامل زيادي در اين مورد دخيل هستند و همچنين افراد به دلايل مختلفي در اين تله گرفتار مي‌شوند. به همين دليل بهتر است بعد از شناسايي علت اين موضوع، با توجه به آن و با كمك روانشناس، اقداماتي در اين زمينه انجام دهيم.

براي دريافت مشاوره در زمينه نشخوار ذهني مي‌توانيد در هر ساعت از روز براي مشاوره تلفني از طريق شماره 02191002360  و يا از طريق تلفن ثابت با شماره 9099070354 جهت ارتباط با برترين متخصصان در مركز مشاوره روانشناسي ذهن نو تماس حاصل نماييد.

منبع: نشخوار ذهني چگونه بر سلامت مان اثر مي گذارد ؟